Trong lĩnh vực chăn nuôi thú y, Luật Thú y được Quốc hội ban hành năm 2015, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2016, trong đó Điều 78 yêu cầu mọi sản phẩm thuốc thú y sản xuất lưu thông trên thị trường phải được hợp quy.
Đến 9/11/2020, Bộ NN-PTNT đã ban hành Thông tư số 12/2020/TT-BNNPTNT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 18/2018/TT-BNNPTNT cho phép công bố hợp quy thuốc thú y được lùi thực hiện đến ngày 14/02/2024.
Tháng 11/2023, đã có Thông tư (dự thảo) lùi thời hạn hợp quy thuốc thú y đến tháng 11/2029. Thế nhưng, vào cuối năm 2023, Ủy ban Pháp luật đưa ra kết luận việc Bộ NN-PTNT lùi thời hạn áp dụng một số quy định trong các Luật đã ban hành là không đúng thẩm quyền. Các Luật đều do Quốc hội thông qua, vì vậy, việc lùi thời hạn thực thi phải trình lên Quốc hội xem xét.
Trong lần gần nhất, Bộ NN-PTNT thông báo thời hạn áp dụng thủ tục chứng nhận hợp quy là tháng 4/2024 nhằm đợi sửa Luật Thú y.
Ngày 6/2/2024, Hiệp hội Sản xuất – Kinh doanh Thuốc Thú Y Việt Nam (VVPA) có Văn bản số 06/02/CV.HH gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó đề nghị về những bất cập trong thủ tục công bố hợp quy thuốc thú y.
Ngày 12/3/2024, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Văn bản số 1607/VPCP-NN gửi Bộ NN-PTNT, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tư pháp truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang về việc kiến nghị về những bất cập trong thủ tục công bố hợp quy thuốc thú y.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang có ý kiến như sau: Bộ NN-PTNT chủ trì, phối hợp với các Bộ: Khoa học và công nghệ, Tư pháp và các cơ quan có liên quan nghiên cứu kiến nghị của VVPA tại văn bản nêu trên. Khẩn trương thực hiện nhiệm vụ được giao tại Văn bản số 1195?VPCP-KSTT ngày 24/02 vủa Văn phòng Chính phủ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/3/2024.
Như vậy, từ ngày 14/2/2024 đến nay, vấn đề hợp quy thuốc thú y đang treo “lơ lửng” khiến doanh nghiệp rất lo lắng.
Doanh nghiệp lo “sốt vó”
Sáng ngày 20/3/2024, tại Hà Nội, Hội Chăn nuôi Việt Nam, Hiệp hội Sản xuất – Kinh doanh Thuốc Thú y (VVPA) , Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam đã tổ chức hội thảo nhằm thống nhất về sự cần thiết và những vấn đề bất cập của việc công bố hợp quy sản phẩm thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y. Tham dự hội thảo có đại diện của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Bộ Khoa học và Công nghệ, nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi…
Cùng với đó, tất cả các điều kiện sản xuất thuốc nhân y và thuốc y giống như nhau, nhưng dược phẩm cho người không phải làm hợp quy. Đến nay, thuốc thú y của Việt Nam đã xuất khẩu nhiều sản phẩm đến nhiều quốc gia, nhưng không sản phẩm nào có dấu hợp quy. Đông nghĩa, các quốc gia trong khu vực và trên thế giới đều không tiến hành công bố hợp quy.
“Trước đây, vì thấy GMP mang lại lợi ích cho ngành sản xuất thuốc thú y lâu dài nên dù tốn kém về nhân lực và tài chính đến mấy cũng làm. Còn hợp quy không mang lại bất kỳ lợi ích cho việc quản lý, phát triển và lợi ích cho đất nước nên chúng tôi không đồng ý hợp quy dưới bất kì hình thức nào”, TS. Nguyễn Thị Hương cho biết thêm.
Hợp quy là thủ tục hành chính lặp lại, gây phiền hà, tốn kém cho doanh nghiệp và ảnh hưởng lớn đến ngành chăn nuôi bởi chi phí cho thủ tục công bố hợp quy vô cùng lớn và mất nhiều thời gian để thực hiện.
Theo TS. Nguyễn Thị Hương, 1 sản phẩm thuốc thú y mất khoảng 10 – 20 ngày để hợp quy, với vaccine là 3 tháng, nếu phải kiểm tra lại sẽ mất đến 6 tháng. Hiện nay, Bộ NN-PTNT chỉ cho phép 3 phòng thử nghiệm là Trung tâm kiểm kiệm thuốc thú y Trung ương 1,2 và Vinacert thực hiện thủ tục này.
“Khi nhập khẩu thuốc thú y, Greenvet đã được Trung tâm kiểm nghiệm thuốc thú y Trung ương 1 lấy mẫu kiểm tra 3 chỉ tiêu hiệu lực, an toàn và vô trùng. Tôi đã từng đặt vấn đề sử dụng giấy đó để làm hồ sơ hợp quy, nhưng Cục Thú y không đồng ý. Vừa hôm trước, cũng đúng lô hàng đó lấy mẫu để thông quan, hôm sau cũng lại lấy mẫu đó để đánh giá hợp quy. Chi phí mỗi lần hợp quy vaccine là 20tr đồng/ mẫu. Hợp quy một vaccine mất tới 70 ngày. Tổng số vaccine xếp hàng đợi hợp quy là hàng ngàn loại, chưa kể phải tiêm trên hàng ngàn động vật. Đó là tột cùng của sự vô lý”, ông Bạch Quốc Thắng cho biết thêm.
Không có thuốc thú y, chỉ 2 năm là ngành chăn nuôi bị xóa sổ
Cũng theo chia sẻ của đại diện một doanh nghiệp thuốc thú y của Mỹ, các đại lý của doanh nghiệp này đã phải “ôm” rất nhiều hàng dự trữ.Tuy nhiên, các vaccine sống thì thời hạn sử dụng thường ngắn, nếu thiếu hụt vaccine trong vài tháng, đàn vật nuôi sẽ có khoảng trống miễn dịch, có thể phá vỡ thành quả chống dịch trong thời gian dài của ngành thú y…
Chung sức hiến kế gỡ khó
“Trong quá trình chờ Luật Thú y được sửa đổi, chúng tôi mong muốn có thể tiếp tục sử dụng kết quả kiểm nghiệm chất lượng thông quan để làm hợp quy thuốc thú y”, Ông Hardge chia sẻ thêm.
TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam một lần nữa khẳng định, thủ tục hợp quy thuốc thú y là không cần thiết, trùng lặp, phát sinh chi phí và thời gian cho doanh nghiệp. Nguy cơ cao không giải qi]uyết được vấn đề này sẽ xảy ra tình trạng thiếu thuốc thú y và vaccine thời gian tới.
Các Hội và Hiệp hội sẽ cùng đồng hành chặt chẽ kiến nghị để thuốc thú y được lưu hành, không để đứt đoạnm ảnh hưởng đến ngành chăn nuôi. Lâu dài, các Hội/Hiệp hội cũng sẽ kiến nghị Bộ NN-PTNT không ban hành Thông tư quy định quản lý thuốc thú y dưới dạng quy chuẩn, mà ban hành dưới dạng quy định kỹ thuật như Bộ Y tế hoặc sẽ kiến nghị lên Chính phủ để trình Quốc hội sửa Luật.
Theo Luật Thú y, điều 78, khoản 1, thuốc thú y được quản lý chất lượng theo quy chuẩn kỹ thuật, đã có quy chuẩn thì thực hiện theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Nhưng Luật này chỉ là khung, còn vai trò của Bộ chuyên ngành là rất quan trọng, tiêu chuẩn ra sao thì vai trò của Bộ NN-PTNT là chủ chốt.
Về vấn đề hợp quy thuốc thú y, VCCI sẽ có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đề nghị 2 nhóm giải pháp cấp bách đó là: Ngưng việc xử phạt hành chính đối với các sản phẩm thuốc thú y lưu hành trên thị trường. Về lâu dài, đề nghị Bộ NN-PTNT xây dựng quy trình thực hiện hợp quy đơn giản, giảm thiểu thủ tục hành chính và chi phí cho doanh nghiệp.
“Các Hội/Hiệp hội nên làm việc với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để tư vấn xuât dựng quy trình hợp quy đơn giản, hiệu quả và ít tốn kém về chi phí, thời gian và nhân lực nhất”, ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ.
